A privatización das caixas de aforros

Trala entrevista entre o presidente Rodríguez Zapatero e o líder do partido popular Mariano Rajoy, a única conclusión que se fixo pública foi o acordo entre o PSOE e o PP para privatizar as caixas de aforros. Con posterioridade soubemos que era a alarma pola situación dalgunhas caixas que tiña o gobernador do Banco de España, Miguel Angel Fernández Ordoñez, a que forzou a entrevista entre os dous líderes, e, todavía con posterioridade a prensa publicou diversas informacións sobre a inquietude que a solvencia do sistema financieiro español, especialmente tamén dalgunhas caixas, producía no seo do FMI...
A situación descrita desembocou na intervención de Caja Sur e nas fusións mais ou menos precipitadas das Caixas Galegas e de toda a reordenación do sector que seguiu nos últimos días, (ao parecer con algunha que outra caixa como a CAM ou Caixa Girona, “fusionada” in extremis xa ao bordo da intervención).
Ben, asumido como está polas institucións que o camiño que deben seguir as caixas de aforros é o da súa transformación xurídica, dende a súa actual situación de “fundacións” a un novo status mais semellante a unha persoalidade xurídica típica das empresas con “ánimo de lucro”, queremos facer nos algunhas consideracións sobre cal pensamos que debería ser a ruta a seguir. Ate certo punto estamos dacordo coa reconversión conceptual das caixas de aforros, por que?...
Pola súa indefinición xurídica...
Ninguén sabe respostar con contundencia a pregunta clave: De quen son as caixas de aforros?... e non nos valen respostas retóricas...
Sabemos de quen son os bancos, dos accionistas e na proporción que teña cada un, sabemos de quen son as cooperativas de crédito, dos socios a partes iguais con certas matizacións, pero, as caixas?...
Dos impositores? ha ha ha!..., escachamos coa risa!...
Dos poderes políticos autonómicos e locais? soio en parte, e mais nominalmente que na realidade da xestión...
Na práctica son duns prebostes que ninguén sabe como chegaron alí para vivir e beneficiarse do conto, (moi ilustrativas as historias que co conto da fusión leva contado o ex.alcalde vigués Carlos Príncipe nas tertulias nocturnas dos venres na Radio Galega... Como se enchufan fillos e parentes, como se cooptan directivos, como se manipulan eleccións, como se autoconceden créditos favorables, etc... Recomendamos ao respecto da propiedade das caixas un moi interesante artigo publicado no dixital el Confidencial.
O caso é que polo anterior, estamos dacordo coa transformación do réxime xurídico das caixas..., pero, e isto é moi importante, non estamos dacordo coa formula escollida por Zapatero eRajoy...
Dende o noso punto de vista hai tres vías para reformar a personalidade xurídica das caixas...

Transformalas en bancos privados, (a vía que se escolleu), mediante a súa capitalización privada vía cotas participativas con dereitos de administración e negociables, (exactamente o mesmo que os bancos e as súas accións)...
Pensamos que optar por esta vía é algo absurdo, para iso xa existen xa os bancos privados!...

Transformalas nunha banca pública, e xa sabemos que non están os tempos para eses experimentos, pero sería o mais coherente, entregando a súa administración directamente aos poderes públicos autonómicos e locais, (as caixas de aforros naceron cunha forte vocación financieira local, e ademais moitas naceron dende institucións públicas como concellos e deputacións), impedindo a súa expansión fora do seu ámbito natural, (e de paso se lle facía un favor a banca ao limitar a expansión territorial das caixas), deixando a súa xestión nas mas de xestores nomeados polos poderes políticos de turno coas cautelas que se quixera, e facendo o saneo preciso con fondos públicos, (vía FROB, fondo de garantía ou aportación directa), que, desenganémonos, na realidade vai ser o que se vai facer polo menos en parte, socializar as perdas con fondos públicos e privatizar as ganancias vía cotas participativas...

E unha terceira posibilidade, que é o que promovemos nos, privatizalas pero non polo capital, se non pola vía social, transformándoas en cooperativas de crédito, convertendo a impositores e traballadores nos socios propietarios, cunha tutela e un saneo económico público para abordar a transición, pero cunha final transformación en cooperativas de crédito sen intervención dos poderes públicos na súa xestión, pero si sendo propiedade real dos seus socios, (todos os clientas que queiran selo e os traballadores das propias entidades)... Esta solución non parece tan descabelada, existe a posibilidade de que ademais da inxección pública que as caixas recibiran de todas todas, se capitalicen cos propios fondos dos impositores, (está a medrar o aforro das familias pola crise), e retribúan aos seus socios cunhas mellores condicións das operacións de activo e pasivo, (o que van repartir en dividendo os bancos, as caixas o deberían aplicar a retribuír mellor o pasivo captado ou rebaixar os costes financieiros das operacións de crédito a familias e empresas)...

Esta é a nosa opinión, de calquera xeito nos estamos pulando polo posibilidade de crear unha nova cooperativa de crédito galega, a CAIXA NACIONAL DA GALIZA.

Concurso de acredores

Hoxe traemos un artigo do economista Isidro Esnaola publicado no xornal GARA

O economista de orixe rusa Vasily Vasilievich Leontiev recibiu o premio Nobel de Economía polos seus traballos sobre as relacións entre os diferentes sectores da economía dun país. Os seus estudos permitiron crear instrumentos estatísticos para manexar a evolución da economía dun país no seu conxunto, o máis coñecido dos cales será seguramente o Produto Interior Bruto (PIB). Este indicador asóciase xeralmente coa riqueza dun país, e así, canto maior é, máis rico é o país en cuestión. Agora ben, resulta que canto máis xeral é un indicador, máis detalles deixa polo camiño. E, precisamente, nos detalles está a clave.

Calcúlase que o PIB do Estado español é de ao redor dun billón de euros, o que significa que é a oitava economía do mundo. Pero se nos fixamos nos detalles, as principais ramas da economía española son a construción, os bancos, o turismo e ata poderiamos incluír a industria automobilística. Nada que se poida considerar unha industria punteira e en pleno auxe con innovacións e desenvolvementos constantes. Con esa estrutura económica non é difícil deducir que a economía tardará tempo en remontar o voo. Por unha banda, non hai diñeiro para construír máis e hai cantidade de vivendas construídas que non se poden vender. Tampouco hai diñeiro para máis estradas e moitas das construídas non son rendibles nin económica nin socialmente. Non hai máis que ver o buraco que están xerando as autoestradas construídas nos arredores de Madrid. O Tren de Alta Velocidade é outro buraco negro. Se o diñeiro escasea, a xente recorta os gastos en viaxes e o turismo reséntese rapidamente. As grandes compras, como as de automóbiles, atrásanse todo o que se poida, ata que o vehículo xa non dá nin para pasar a ITV.

En resumidas contas, a economía española non vai crecer a curto prazo, non vai crear emprego e, se non hai actividade económica, tampouco xerará ingresos ao Estado e os gastos, pola contra, continuarán crecendo. Esta é a primeira conclusión á que chegaron os investidores, os especuladores e os organismos internacionais.

Co PIB desenvolveuse a Contabilidade Nacional, que permite valorar as grandes proporcións da economía dun país. A grandes liñas, a economía dun país pódese pode dividir nun sector privado -as familias e as empresas- e nun sector público -o Estado con todas as súas administracións-. Entre as contas destes dous sectores ten que haber un equilibrio: se o Estado endebédase, o sector privado aforra e viceversa. É o que ocorre, por exemplo, cando unha familia endebédase para comprar unha casa: alguén lles ten que deixar o diñeiro e algún dos seus veciños que aforrou está en condicións de prestarlle diñeiro directamente ou a través dos bancos. As débedas duns compénsanse co aforro doutros. Agora ben, se en conxunto todo o sector privado ten máis débedas que aforros, ese déficit hai que compensalo nas contas do outro sector, neste caso o sector público, que acumularía aforros nese período; dito con outras palabras, o Estado tería un superávit nas súas contas.

No Estado español conseguiron que as familias e as empresas estean endebedadas e que o Estado tamén o estea, é dicir, o sector privado e o público endebedáronse á vez. Iso só é posible porque os países non viven illados e intercambian mercancías e capitais entre eles. Co que ao equilibrio interno dun estado hai que engadir o equilibrio exterior. Se un país, como ocorre con China ou Alemaña, vende moito máis do que compra no exterior, aforra e está en condicións de prestar diñeiro. O Estado español exporta poucas mercancías e importa moitas, co que tampouco aforra cos intercambios exteriores.

A única forma de endebedarse internamente e ademais manter un saldo comercial negativo é recibindo préstamos do exterior. E iso é o que pasou durante os últimos anos de bonanza. Os préstamos viñeron sobre todo de Alemaña, un dos grandes exportadores mundiais e tamén un dos grandes aforradores. A débeda total do Estado español, tanto pública como privada, é aproximadamente 3,5 veces o PIB ou, dito doutro xeito, 3,5 billóns de euros. Segunda conclusión á que chegaron: o Estado español ten unha débeda inmensa. Por iso ten graza que os españois presumisen de sistema bancario dicindo que os bancos españois non crebaron e, con todo, os alemáns si e tiveron que ser rescatados. Claro, eles si prestaron diñeiro e cando se fixeron malos negocios con eses préstamos víronse abocados á quebra.

Os bancos españois non crebaron, pero ao final si o fixo «España SA». Cando a unha débil estrutura económica engádeselle unha débeda inmensa, os que prestaron diñeiro empezan a porse moi nerviosos e queren atar cabos antes de que a cousa póñase peor. Cando se cheira unha quebra, xa se sabe, todo o mundo achégase a preguntar que pasa co seu. E aí veu o plan de rescate preparado pola Unión Europea e o FMI, só que agora xa non confían nos debedor, e os acredores puxeron condicións.

E é que os acredores tamén analizan como se reparte o PIB, con máis atención ata que os sindicatos. No Estado español a metade da torta, aproximadamente, lévanlla os traballadores en soldos e o resto, as empresas e o Estado. A parte dos traballadores chegou ata a aumentar ao principio da crise porque, cando empezou a caer a riqueza, a xente que se foi ao paro foron os traballadores precarios, aqueles con os soldos máis baixos, mentres que os traballadores fixos e con mellores soldos continuaron nos seus postos de traballo. Caeu máis a riqueza que toda a masa salarial e, por iso, aumentou un pouco a parte dos salarios no conxunto da riqueza. A crise prolongouse no tempo e este proceso de axuste continuou cos traballadores fixos mediante conxelación salarial, reducións de xornada e de soldos, etc.

Cando a riqueza cae, o axuste, na parte que corresponde á clase traballadora, prodúcese cun aumento do paro, a non ser que se expoñan outras alternativas de distribución da riqueza e do emprego. De todos estes axustes están exentos os funcionarios, a menos que haxa unha decisión política como a que anunciou o Goberno de Zapatero. Xa veremos en que termos concrétase, pero poida que o axuste termine por afectar ao persoal eventual e ás substitucións das administracións públicas, co que a redución acabaraa pagando o conxunto da clase obreira con máis paro.

Esa distribución básica da riqueza complétase cunha redistribución a través dos impostos que pagamos e as transferencias que recibimos. E aquí o prato forte son as pensións. O artigo 48 da Lei da Seguridade Social determina que as pensións revalorizaranse e de que xeito farano. Desde o punto de vista da repartición da riqueza, isto significa que, aínda que a riqueza caia, o anaco de torta das pensións non caerá, e ata pode chegar a aumentar. E, claro, isto é inaceptable para os acredores. A decisión adoptada polo Goberno de Zapatero anula de facto ese artigo, co que a partir de agora as pensións revalorizaranse en función da vontade política ou da presión que sexa capaz de exercer a clase obreira. Xa non hai dereitos adquiridos para ninguén; o único dereito que se reafirma con estas medidas é o dos acredores a cobrar as débedas.

Postos a atar cabos, o que esixiu o concurso de acredores para rescatar a débeda do Estado español foi asegurar que a proporción da riqueza que se destine ao pago da débeda non diminúa aínda que a riqueza caia, e para iso había que crebar calquera dereito que puxese en perigo ese principio. De todos os xeitos, non nos enganemos, o que salvaron non foi «España SA», senón a todos aqueles que tiñan débeda española comprada, fundamentalmente bancos europeos, compañías aseguradoras e, mira por onde, fondos de pensións privados. As pensións públicas pódense modificar a discreción; iso si, as privadas, en ningún caso, aínda que o que inviste en finanzas algún risco debería correr, non?

A cuestión non é se o plan de aforro do Goberno de Zapatero serve para sacar ao Estado español da crise, se é necesario ou se é suficiente. O plan deprimirá aínda máis a economía, pero esa non é a cuestión. Este non é un plan para sanear a economía ou as contas públicas, nin para reducir o déficit, é un plan para pagar as débedas, custe o que custe. E iso é o que dixo Zapatero á «Comunidade Internacional» e, de paso, a todo o que queira oílo: que o primeiro é pagar as débedas, non importa ao custo que sexa. Os acredores poden durmir tranquilos.

Crise, débedas e Burros, por Kallaikoi

Reproducimos hoxe unha das mellores e mais sinxelas explicacións das causas da actual crise...
Atopámola nun comentario realizado por Kallaikoi a un artigo de Xesus Veiga en Xornal.com

Solicitouse no meu pobo a un prestixioso asesor financeiro que explicase esta crise económica dunha forma sinxela, para que a xente do montón comprendese as súas causas. Pero o xenio perdeuse nun farragoso análise sobre bolsa, mercados finacieros, economía sostenible. De forma que non o entendeu nin Deus. Entón, o tío Santiago —antigo "chalán" ou tratante de gando nas feiras, cando estes e os compradores de mulos, burros e cabalos regateaban e vendían ou compraban en "reais"—, dirixíndose ao selecto auditorio, faloulles tal que así:

"Un señor (por así dicilo), dirixiuse a unha aldea onde nunca estivera antes e ofreceu aos seus habitantes 100 reais por cada burro que lle vendesen. Boa parte da poboación vendeulle os seus animais. Ao día seguinte volveu e ofreceu mellor prezo, 150 reais por cada burrito, e outro tanto da poboación vendeu os seus. E a continuación ofreceu 300 reais, e o resto da xente vendeu os últimos burricáns. Ao ver que non había máis animais, ofreceu 500 reais por cada burriño, dando a entender que mercaría á semana seguinte todos os que puidesen reunir, e marchouse. Ao día seguinte mandou a un tratante (que era empregado seu) cos burros que mercou á mesma aldea para que os ofrecese a 400 reais cada un. Ante a posible ganancia á semana seguinte, todos os aldeanos mercaron aqueles burros a 400 reais; e quen non tiña os cartos, pediuno prestado.
Como era de agardar, tanto o tratante, como o señor que prometeu mercar burros a 500 reais, nunca máis apareceron pola aldea. Que, como resultado, quedou chea de burros e de endebedados.
De igual xeito, esta gran aldea que chamamos Hispanistán quedouse chea de ladrillos e de hipotecas. E tamén de burros. ¡Que nin sequera saben rebuznar!"

Ensinanzas das finanzas islamitas

Reproducimos un interesante artigo publicado na web Cotizalia por Ignacio de la Torre sobre como funcionan as finanzas rexidas polos principios islamitas e algunhas das vantaxes dos seus principios para facer fronte a unha crise de orixe especulativo como a actual.

O próximo día 17 de xuño, o ministro de Industria Miguel Sebastián inaugurará no Palacio da Bolsa de Madrid un congreso inédito en España: o papel actual e futuro do financiamento islámico, e en especial a súa adaptación para financiar infraestructuras e enerxías renovables. O congreso está organizado polo IE Business School e a King Abdul Aziz University (Arabia Saudita), a través do Centro de Finanzas Islámicas que ambos fundaron e que dirixe un histórico da xestión de bolsa en España, José Luís Pérez Estévez. Á conferencia acudirán importantes banqueiros e académicos sauditas e do Golfo expertos neste tipo de financiamento, que xa move máis de 800.000 millóns de dólares con crecementos ao 20% cada ano.
Que son as finanzas islámicas? O Corán, do mesmo xeito que o Evanxeo, prohibe o préstamo a interese. A Igrexa suavizou a súa postura respecto diso desde o século XIII, con todo no mundo das finanzas islámicas non se acepta conceptualmente unha débeda retribuída. Polo tanto toda financiamento conforme ao Corán haberá de cumprir as seguintes características:
a) Prefírese o financiamento vía recursos propios, onde si se acepta un retorno en concepto de socio dunha empresa mercantil, ao financiamento por préstamo retribuído,
b) Os proxectos obxecto deste financiamento haberán de ser conformes á lei relixiosa, prohibíndose activos como o xogo ou o alcol,
c) O financiamento sempre está ligada a un activo real que xere un fluxo de caixa, de aí a súa clara aplicación a proxectos de infraestructuras e de renovables, e...
d) As actividades altamente especulativas (como moitos productos derivados empregados non para cubrir riscos) están prohibidas. O movemento financeiro islámico iniciouse en Paquistán en 1958, pero foi nos últimos 15 anos cando o crecemento foi revolucionario, sobre todo en Malaisia e no Golfo, e nestes momentos case a metade do sistema financeiro destas rexións (incluíndo os seguros, que alí, denominados takaful, funcionan como as nosas mutuas) hanse islamizado.
Son naif estes preceptos? A un non iniciado adóitanlle parecelos. Con todo, ao contemplar a súa aplicación práctica o resultado é sorprendente, xa que aumenta a estabilidade do sistema financeiro. Ao non poder os bancos máis que prestar en forma de recursos propios ligados a activos físicos, a capacidade dos banqueiros para incrementar o volume crediticio está restrinxido, limitándose o risco de burbullas de activos. Doutra banda, ao estar prohibidos moitos productos considerados moi especulativos, (risco de perda maior dun 50%), a banca islámica saíu case indemne da crise financeira mundial, xa que non posuía exposición a productos estructurados.
Se na Arabia Saudita custa seis dólares extraer o petróleo e levalo ata a costa e o prezo de venda está en 80, figúrense a liquidez que semellante ecuación provoca no seu sistema financeiro. O autor deste artigo quedou perplexo cando, ao entrevistar en Ryad a varios banqueiros islámicos sauditas, expuñan que o seu principal problema estribaba na excesiva liquidez do sistema bancario islámico e a falta de productos para investir esta liquidez.
Ante a crise económica e financeira que vive España cabe reflexionar sobre en que somos bos. Claramente destacamos tanto en infraestructuras como en renovables entre os países máis punteiros do mundo. España terá cada vez máis problemas para absorber financiamento nos mercados financeiros tradicionais. As finanzas islámicas están especialmente deseñadas para os sectores onde España destaca. Este congreso será xa que logo un excelente primeiro paso para facer desta idea unha realidade.
Demasiado vangardista? General Electric emitiu en novembro de 2009 un sukuk de 500 millóns de dólares buscando acceder ao pool de aforro islámico, e o Tesouro francés prepara unha emisión similar.
O que queira entender que entenda.