Lei 13/1989, de 26 de maio, de Cooperativas de Crédito.
(BOE nº 129, 31 de maio de 1989)
Don Juan Carlos I, Rei de España.
A todos os que a presente veren e entenderen, sabede:
Que as Cortes Xerais aprobaron e Eu veño en sancionar a seguinte Lei:
O artigo 129.2 da Constitución española ordena que os poderes públicos fomenten, mediante unha lexislación adecuada, as sociedades cooperativas. Este mandato, no que se refire a cooperativas en xeral, cumpriuse a través da Lei 3/1987, de 2 de abril, Xeral de Cooperativas, que, nembargantes, prevé na súa disposición transitoria sexta que, ata tanto se establezan as novas normas reguladoras das cooperativas de crédito, estas continuarán rexéndose pola lexislación vixente ata o momento da entrada en vigor desa mesma Lei, coas particularidades que na mesma establécense.
O Goberno elaborou unha Lei de Cooperativas de Crédito que vén dar cumprimento ao artigo 129.2 da Constitución no relativo ao fomento dese tipo de sociedades cooperativas na medida en que iso resulta posible dende os títulos competenciais do Estado.
Como é sabido, a lexislación do Estado ten só carácter de dereito supletorio respecto do das Comunidades Autónomas con competencias lexislativas plenas en materia de cooperativas. Esta regra xeral resulta matizada, no caso particular das Cooperativas de Crédito sempre que, en virtude do Real Decreto lexislativo 12981986, de 28 de xuño, polo que se adaptan as normas legais en materia de establecementos de crédito ao Ordenamento xurídico da Comunidade Económica Europea, concédese ás Cooperativas de Crédito inscritas no Rexistro especial do Banco de España o carácter de Entidades de crédito, do mesmo xeito que tamén o son os Bancos privados, as Caixas de aforro ou as Entidades oficiais de crédito.
Tales matizacións derívanse de que o artigo 149.1 da Constitución, no seu apartado décimo primeiro, establece como competencia exclusiva do Estado a de fixar as bases da ordenación do crédito e banca. En consecuencia, na presente Lei fíxanse cales son estas bases polo que se refiren ás Cooperativas de Crédito, incluíndose, no entanto, outros preceptos que non teñen este carácter coa finalidade de dar unhas normas supletorias que se apliquen en defecto de lexislación autonómica, aínda que estes relaciónanse expresamente coa disposición final segunda, de acordo coas más recentes esixencias da xurisprudencia constitucional.
En conclusión, a presente Lei non pretende ofrecer unha regulación completa e exhaustiva de todos os aspectos das Cooperativas de Crédito, senón tan só establecer as bases do réxime xurídico de devanditas Institucións en canto Entidades de Crédito, que ao Estado corresponde dictar ao amparo do artigo 149.1.11 da Constitución.
A Lei se estructura en doce artigos, unha disposición adicional, dúas transitorias, dúas finais e unha derrogatoria.
O texto comeza cos principios xerais, onde se definen que son as Cooperativas de Crédito, outórgaselles carácter de Entidade de Crédito con aplicación supletoria da lexislación de cooperativas e establécese o número ilimitado dos seus socios xunto á responsabilidade dos mesmos polas débedas das cooperativas ata o valor das súas achegas. De igual modo fíxase cal é o réxime xurídico aplicable a estas cooperativas e as particularidades da denominación das mesmas.
De xeito concordante coa cualificación como Entidades de Crédito á que antes se fixo referencia, permíteselles realizar as mesmas operacións que a estas entidades, aínda que con atención preferente ás necesidades financeiras dos seus socios.
A continuación a Lei refírese á constitución e funcionamento destas cooperativas, inspirándose nos principios de axilidade na tramitación e equiparación co resto das Entidades de Crédito inscribíndose nos Rexistros, tanto do Banco de España como Mercantil, e no correspondente de Cooperativas.
Igualmente establécense os requisitos que deberán cumprir os socios destas Entidades e os supostos nos cales a delegación do voto é admisible.
Como consecuencia do seu carácter de Entidade de Crédito, regúlase a forma de cálculo de beneficio ou perda e se disciplina a distribución do beneficio, buscando satisfacer os principios cooperativos, así como garantir a solvencia destas Entidades e, en consecuencia, a súa responsabilidade fronte a terceiros.
O artigo noveno é o destinado aos órganos sociais, onde se distingue a Asemblea xeral, o Consello reitor e a Dirección, fixando cales son as competencias respectivas de cada un deles e as súas normas de funcionamento, admitindo no referente ao Consello reitor e á Dirección que as Comunidades Autónomas fixen outras normas de carácter distinto, respectando sempre as normas básicas establecidas polo Estado.
Finalmente, a Lei refírese á fusión e escisión, contabilidade e réxime disciplinario.
Devanditas normas perseguen garantir a solvencia, evitar supostos abusos en prexuízo da entidade e garantir o seu perfecto funcionamento dentro do sistema financeiro no que se atopan incluídas.
A disposición final segunda vén dar cumprimento á más recente xurisprudencia constitucional en canto á necesidade de precisar claramente na Lei que preceptos teñen carácter básico e cales outros carecen de devandito carácter.
Artigo Primeiro. Natureza.
1. Son Cooperativas de Crédito as sociedades constituídas con arranxo á presente Lei, cuxo obxecto social é servir ás necesidades financeiras dos seus socios e de terceiros mediante o exercicio das actividades propias das Entidades de Crédito.
2. As Cooperativas de Crédito teñen personalidade xurídica propia.
3. O número dos seus socios é ilimitado e a responsabilidade dos mesmos polas débedas sociais alcanza o valor das súas achegas.
Artigo Segundo. Réxime xurídico.
As Cooperativas de Crédito rexeranse pola presente Lei e as súas normas de desenvolvemento, sen prexuízo, en canto a estas últimas, das disposicións que poidan aprobar as Comunidades Autónomas no exercicio das competencias que teñan atribuídas na materia.Tamén seranlles de aplicación as normas que con carácter xeral regulan a actividade das Entidades de Crédito. Con carácter supletorio seralles de aplicación a lexislación de cooperativas.
Artigo Terceiro. Denominación.
1. O termo Cooperativa de Crédito ou a súa abreviatura Coop. de Crédito só poderá ser utilizado polas entidades definidas na presente Lei e deberá incluírse necesariamente na súa denominación.
2. Non se poderá adoptar unha denominación idéntica á doutra sociedade, de crédito ou doutra natureza, preexistente.
Así mesmo, as Cooperativas de Crédito non poderán adoptar nomes equívocos ou que induzan a confusión en relación co seu ámbito ou obxecto social nin con outro tipo de entidades.
3. Só as Cooperativas de Crédito cuxo obxecto principal consista na prestación de servizos financieiros no medio rural poderán utilizar, conxuntamente ou por separado da denominación Cooperativa de Crédito, a expresión Caixa Rural.
O Banco de Crédito Agrícola, S. A., e as Caixas Rurais ou calquera outras Cooperativas de Crédito pertencentes ao grupo asociado Banco de Crédito Agrícola - Caixas Rurais Asociadas poderán utilizar, conxuntamente ou por separado e mentres formen parte de devandito grupo, a expresión crédito agrícola.
4. Ningún Rexistro público poderá inscribir entidades non suxeitas á presente Lei, que pretendan utilizar algunha das denominacións previstas neste artigo, nin os actos en que ditas entidades interveñan. No caso de inscrición procederase, de oficio ou a instancia do interesado, á súa inmediata cancelación.
Artigo Cuarto. Operacións.
1. As Cooperativas de Crédito poderán realizar toda clase de operacións activas, pasivas e de servizos permitidas ás outras Entidades de Crédito, con atención preferente ás necesidades financeiras dos seus socios.
2. En calquera caso, o conxunto das operacións activas con terceiros dunha Cooperativa de Crédito non poderá acadar o 50 % dos recursos totais da entidade.
Non se computarán na referida porcentaxe as operacións realizadas polas Cooperativas de Crédito cos socios das cooperativas asociadas, as de colocación dos excesos de tesourería no mercado interbancario nin a adquisición de valores e activos financeiros de renda fixa que puidesen adquirirse para a cobertura dos coeficientes legais ou para a colocación dos excesos de tesourería.
Artigo Quinto. Constitución.
1. A constitución dunha Cooperativa de Crédito requirirá autorización previa do Ministerio de Economía e Facenda. A solicitude de constitución deberá estar subscrita por un grupo de promotores, do que deberán formar parte, polo menos, cinco persoas xurídicas que desenvolvan a actividade propia do seu obxecto social en forma ininterrompida desde, polo menos, dúas anos antes da data de constitución, ou por cento cincuenta persoas físicas.
Para constituír unha Cooperativa de Crédito coa denominación Caixa Rural, o grupo promotor deberá incluír, polo menos, unha Cooperativa agraria ou cincuenta socios acodes físicas titulares de explotacións agrarias.
2. Concedida a autorización, a Cooperativa de Crédito en constitución deberá solicitar a súa inscrición no Rexistro correspondente do Banco de España, acompañando ao efecto copia da escritura pública de constitución e dos estatutos. Así mesmo, unha vez inscrita no Rexistro do Banco de España, deberá procederse ao seu inscrición no Rexistro Mercantil e no correspondente Rexistro de Cooperativas, en cuxo momento adquirirán personalidade xurídica.
Artigo Sexto. Capital social. (1)
1. O Goberno, previo informe do Banco de España, establecerá a contía mínima do capital social das Cooperativas de Crédito en función do ámbito territorial e do total de habitantes de dereito dos municipios comprendidos en devandito ámbito. Así mesmo determinará a medida en que dito capital haxa de estar desembolsado.
2. As Cooperativas de Crédito non poderán operar fóra da súa ámbito territorial, delimitado no estatuto, sen previamente modificar este e ampliar o seu capital social para axustalo ao nivel que corresponda. Quedan a salvo o disposto no artigo cuarto, número 2, último parágrafo e as operacións puramente accesorias ou instrumentais respecto ao obxecto social.
Artigo Sétimo. Achegas dos socios.
1. Todos os socios dunha Cooperativa de Crédito deberán posuír, alomenos, un título nominativo de aportación. Os estatutos determinarán o valor nominal deses títulos, que non será inferior a dez mil pesetas, así como o número mínimo de títulos que deban posuír os socios, según a natureza xurídica e o compromiso de actividade asumido por estes, dentro dos límites que se establecen no número 3 deste artigo. Todos os títulos terán o mesmo valor nominal.
2. Non se perderá a condición de socio cando, como consecuencia dun plan de saneamento aprobado polo Fondo de Garantía de Depósitos en Cooperativas de Crédito ou por aplicación do previsto no ultimo parágrafo deste artigo, o valor nominal das achegas sexa anulado ou reducido por baixo do límite establecido estatutariamente, con carácter xeral, sen que o socio repoña a parte prexudicada.
3. O importe total das achegas de cada socio non poderá exceder do 20% do capital social cando se trate dunha persoa xurídica e do 2,5 % cando se trate dunha persoa física.
En ningún caso, as persoas xurídicas que non teñan a condición de sociedade cooperativa poderán posuír más do 50 % do capital social.
4. (1) As achegas serán reembolsadas aos socios na condicións que se sinalen regulamentariamente, pero só cando non se produza unha cobertura insuficiente do capital social obrigatorio, reservas e coeficiente de solvencia.
Así mesmo poderán aplicarse, se así se regula estatutariamente, á compensación de perdas producidas nas súas operacións. En todo caso, as reduccións que se produzan levaranse a cabo proporcionalmente en todas as achegas.
Artigo Oitavo. Resultados do exercicio económico.
1. Ao peche de cada exercicio económico, os resultados determinaranse conforme aos criterios e métodos aplicables polas restantes Entidades de Crédito, sen prexuízo do que se estableza na Lei sobre Réxime fiscal das Cooperativas.
2. As perdas serán cubertas con cargo aos recursos propios da cooperativa e, caso de ser estes insuficientes ou de diminuír o capital social mínimo establecido, deberá disolverse a cooperativa, a menos que devandito capital ou recursos se reintegren na medida suficiente.
3. (1) Os beneficios do exercicio destinaranse a cubrir perdas de exercicios anteriores, que non puidesen ser absorbidas con cargo aos recursos propios. O saldo acredor da conta de resultados constituirá o excedente neto do exercicio económico e, una vez deducidos os impostos esixibles e os intereses ao capital desembolsado, limitados de acordo coa lexislación cooperativa, o excedente dispoñible destinarase:
a. A dotar o Fondo de Reserva Obrigatorio, polo menos, cun 20 %;
b.O 10 %, como mínimo, á dotación do Fondo de Educación e Promoción,
e c. O resto estará a disposición da Asemblea Xeral, que poderá distribuílo da forma seguinte: retorno aos socios, baseado nos criterios estatutarios respecto diso, dotación a fondos de reserva voluntarios ou análogos, que só serán dispoñibles previa autorización da autoridade supervisora, e, no seu caso, participación dos traballadores.
Todo iso, sen prexuízo do cumprimento do coeficiente de solvencia e da normativa aplicable aos tres primeiros anos de existencia dunha Cooperativa de Crédito.
Artigo Noveno. Órganos da sociedade.
1. Os órganos sociais das Cooperativas de Crédito son a Asemblea Xeral e o Consello Reitor.
2. Na Asemblea Xeral cada socio terá un voto. Non embargante, se os estatutos o prevén, o voto dos socios poderá ser proporcional ás súas achegas no capital social, á actividade desenvolvida ou ao número de socios das cooperativas asociadas; neste suposto os estatutos deberán fixar con claridade os criterios de proporcionalidade do voto.
En todo caso os límites de voto por socio serán os sinalados no artigo 7.3.
3. Os votos serán delegabeis noutros socios, coas seguintes limitacións:
a. A delegación deberá facerse por escrito antes da celebración da Asemblea, e será sempre nominativa.
b. Ningún socio poderá recibir votos por delegación que, sumados aos que lle correspondan, superen os límites de voto sinalados na presente Lei.
4. Corresponderá ao Consello reitor a designación, contratación e destitución do Director xeral.
5. A reunión do Consello reitor deberá ser convocada polo Presidente a iniciativa propia ou a petición de polo menos dous Conselleiros ou dun Director xeral.
6. Os membros do Consello reitor poderán ser remunerados cando así o dispoñan os estatutos.
7. A dirección da Cooperativa de Crédito estará desempeñada por un ou más Directores xerais.
8. Non poderán ser membros do Consello reitor nin Directores xerais:
a. Os crebados ou concursados non rehabilitados, os incapacitados legalmente, os condenados a penas que leven anexa a inhabilitación para o exercicio de cargos públicos, os que houbesen sido condenados por grave incumprimento das leis ou disposicións sociais, e especialmente por delitos contra a propiedade, os inhabilitados para o cargo de Conselleiro ou Director dunha Entidade de Crédito por expediente disciplinario.
b. Os Conselleiros, ou administradores, ou altos directivos doutras Entidades de Crédito, salvo aqueles que participen no capital social.
c. Quen pertenzan ao Consello de Administración de más de catro Entidades de Crédito. A estes efectos non se computarán os postos ostentados en Consellos de Administración de Entidades de Crédito nos que o interesado, o seu cónxuxe, ascendentes ou descendentes, xuntos ou separadamente, sexan propietarios dun número de accións non inferior ao cociente de dividir o capital social polo número de vocais do Consello de Administración.
d. Os que por si mesmos ou en representación doutras persoas ou entidades manteñan débedas vencidas e esixibles de calquera clase coa entidade, ou durante o exercicio do seu cargo incorran en incumprimento das obrigacións contraídas coa cooperativa.
Os directores xerais non poderán ocupar noutra Entidade de Crédito, Cooperativa ou Sociedade mercantil o mesmo cargo ou outro equivalente, nin o de Conselleiro, salvo que o sexa en representación da Cooperativa de Crédito.
9. No Banco de España levarase o rexistro de altos cargos das Cooperativas de Crédito no que deberán inscribirse, antes de tomar posesión dos seus cargos, as persoas elixidas ou designadas para ocupar en estas Entidades postos de Conselleiro ou de Director xeral. O Banco de España denegará a inscrición cando, con arranxo á lexislación aplicable, resulte incompatibilidade, sendo en tal caso nula a elección ou designación correspondente.
Artigo Décimo. Fusión, escisión e transformación. (2)
1. Requirirán autorización administrativa previa, con informe do Banco de España, as fusións, escisións ou transformacións que afecten a unha Cooperativa de Crédito.
No caso de que a entidade resultante da fusión, escisión ou transformación fose unha Cooperativa de Crédito, esta deberá solicitar a súa inscrición no Rexistro correspondente do Banco de España, sen prexuízo da inscrición que proceda nos Rexistros das Comunidades Autónomas que ostenten competencias nesta materia en virtude dos seus Estatutos de Autonomía, e cumprir as demais normas e obrigacións rexistrais.
2. Cando unha Cooperativa de Crédito se transforme noutra entidade de crédito, o Fondo de Reserva Obrigatorio daquela pasará a integrarse no capital social da entidade resultante da transformación.
Dita transformación non suporá a perda da condición de fiscalmente protexida no período impositivo do Imposto sobre Sociedades que conclúa coa transformación da forma xurídica da entidade, nos termos establecidos no artigo 26 do Texto Refundido da Lei do Imposto sobre Sociedades, aprobado polo Real Decreto Lexislativo 4/2004, de 5 de marzo. En devandito período impositivo integrarase na base impoñible correspondente aos resultados cooperativos ou extracooperativos, según proceda, a parte do Fondo de Reserva Obrigatorio que houbese minorado dita base impoñible en períodos anteriores.
Artigo Undécimo. Contabilidade.
As Cooperativas de Crédito levarán a contabilidade de acordo coa normativa establecida para as Entidades de Crédito. Os balances e conta de resultados anuais deberán ser auditados por persoas e cos requisitos establecidos na Lei 19/1988, de 12 de xullo, de Auditoría de Contas.
Artigo Duodécimo. Disciplina e intervención .
Será de aplicación ás Cooperativas de Crédito a Lei 26/1988, de 29 de xullo, de Disciplina e Intervención das Entidades de Crédito.
DISPOSICIÓN ADICIONAL. Grupo asociado Banco de Crédito Agrícola-Caixas Rurais asociadas.
O Grupo asociado Banco de Crédito Agrícola-Caixas Rurais estará constituído polo Banco de Crédito Agrícola e as Caixas Ruralé que subscriban o convenio co mesmo, tendo plena capacidade de obrar para o cumprimento dos seus fins, e rexíndose en canto aos seus órganos de Goberno e actividade polo disposto en devandito convenio.
DISPOSICIÓN TRANSITORIA PRIMEIRA. (3)
As Cooperativas de Crédito deberán adaptar os seus Estatutos ao establecido nesta Lei antes do 31 de decembro de 1993, sen prexuízo de cumprir as normas imperativas da mesma e de que regulamentariamente poidan establecerse outras datas para alcanzar os recursos propios exixibles según a normativa prudencial, que considerará especialmente o suposto de Cooperativas de Crédito de ámbito local e domiciliadas en municipios con menos de 100.000 habitantes.
DISPOSICIÓN TRANSITORIA SEGUNDA.
Os promotores de Cooperativas de Crédito que teñan pendentes de resolución solicitudes de autorización á entrada en vigor da presente Lei, deberán adaptar a súa solicitude ao establecido nesta Lei no prazo dun ano.
DISPOSICIÓN FINAL PRIMEIRA.
O Goberno poderá dictar, no ámbito das súas competencias, cantas disposicións requíranse para a aplicación e desenvolvemento da presente Lei.
DISPOSICIÓN FINAL SEGUNDA. (4)
Se declaran básicos, ao amparo do establecido no artigo 149.1.11 da Constitución, os preceptos contidos na presente Lei coa excepción do artigo 9, apartados 5, 6 e 7.
Tampouco terán a consideración de normas básicas as precisións contidas no apartado 1 do artigo quinto relativas ao número de promotores e prazos mínimos esixidos para solicitar a constitución dunha Cooperativa de Crédito, no apartado 1 do artigo 7 respecto do valor nominal mínimo dos títulos de aportación e no apartado 3.a de o artigo 9 en relación coa forma en que de befacerse a delegación de voto.
DISPOSICIÓN DEROGATORIA.
A partir da entrada en vigor da presente Lei quedan derrogadas as disposicións de igual ou inferior rango no que se opoñan ao nela establecido. En especial derróganse a disposición transitoria sexta da Lei Xeral de Cooperativas e o Real Decreto 28601978, de 3 de novembro, polo que se regulan as Cooperativas de Crédito, así como os reais Decretos e ordenes ministeriais que complementan e desenvolven tal regulación:
Real Decreto 15491979, de 29 de xuño.
Orde ministerial de 26 de febreiro de 1979.
Orde ministerial de 30 de xuño de 1979.
Orde ministerial de 9 de xaneiro de 1980.
Orde ministerial de 12 de maio de 1980.
Orde ministerial de 2 de xullo de 1980.
Orde ministerial de 31 de xullo de 1980.
Orde ministerial de 4 de outubro de 1980.
Orde ministerial de 29 de outubro de 1981.
Xa que logo, mando a todos os españoles, particulares e autoridades que garden e fagan gardar esta Lei.
Palacio da Zarzuela, Madrid, a 26 de maio de 1989.
- Juan Carlos R. -
O Presidente do Goberno, Felipe González Márquez.
Notas:
(1) Artigos Sexto, Sétimo (apdo. 4, primeiro parágrafo) e Oitavo (apdo. 3); Disposición transitoria primeira: Redacción segundo Lei 20/1990, de 19 de decembro, sobre Réxime Fiscal das Cooperativas.
(2) Artigo Décimo: Redacción segundo Lei 3/2009, de 3 de abril, sobre modificacións estructurais das sociedades mercantís.
(3) Disposición transitoria primeira: Redacción segundo Lei 13/1992, de 1 de xuño, de Recursos Propios e Supervisión en base consolidada das Entidades Financeiras.
(4) Disposición final segunda: Declarada inconstitucional, en canto declara como básicos o artigo 3.3, parágrafo segundo, o artigo 8.3, parágrafo b, e o artigo 9, parágrafo primeiro do núm. 2 e núm. 4, por Sentenza 155/1993, de 6 de maio, do Pleno do Tribunal Constitucional. Recurso de inconstitucionalidade 1593/1989, promovido pola Generalitat de Cataluña contra determinados preceptos da Lei 13/1989, de 26 de maio, de Cooperativas de Crédito. (BOE. núm. 127, de 28 de maio de 1993).
Mensagens
