Un diagnóstico da crise non moi habitual...

Hoxe traemos un artigo ao que cheguei dende o blog de Imeneo no que o profesor Vicenç Navarro expón a súa idea da orixe da fase actual da crise que ameaza a solvencia do estado español e encarece a súa débeda.

De calquer xeito, ademais do contido do artigo, que si fai unha análise interesante, pero cecais non totalmente certeira, a nos fainos reflexionar mais a frase coa que Imeneo escomenza o post do seu blog:

Se eu lle debo 100.000 euros ao banco, o problema é meu; en cambio, se lle debo 100.000 millóns de euros, o problema é do banco.

Para nos ese pode ser o cerne do problema, e a chave da solución, e que pasa si ao estado non lle da a gaña de pagar?, ou reestructura os seus pagos e os intereses?...

A peza de Vicenç Navarro é a seguinte:

Artigo publicado por Vicenç Navarro no diario dixital EL PLURAL, o 31 de maio de 2010

Este artigo sinala que, en contra do que se está indicando nos maiores fórums onde a sabedoría convencional reprodúcese, a causa maior da crise da eurozona non está na "exhuberancia" de gasto público e "excesivos" salarios dos países periféricos senón na escasa demanda doméstica existente nos países situados no centro de tal zona, e moi en especial Alemaña. O estancamento dos salarios (con diminución da rendas do traballo) consecuencia das políticas dos gobernos Schröder e Merkel, creou un enorme problema de demanda, sendo as exportacións o único motor da economía daquel país. O gran crecemento das rendas do capital en Alemaña e a súa gran dependencia nas exportacións significou unha gran concentración de capital que se utilizou, non en mellorar a masa salarial, senón en exportala a outros países comprando débeda externa dos países periféricos e inxectando liquidez nos bancos destes países enormemente endebedados. A crise actual, coas demandas de austeridade nos países periféricos é o intento dos bancos centrais de recuperar os seus fondos. A axuda da UE e do FMI é un préstamo aos estados para que paguen as súas débedas a aqueles bancos.

Estamos vendo estes días a gran presión que o establishment europeo -o Consello Europeo, a Comisión Europea e o Banco Central Europeo- e a gran maioría de medios están exercendo sobre os países periféricos -Grecia, Portugal, España e Irlanda- para que impoñan políticas de austeridade, reducindo déficits e débeda pública, e baixando salarios, a fin de saír da Gran Recesión que a eurozona está sufrindo. O gran erro desta estratexia de presión é que asume erroneamente que o problema en que se atopa a Eurozona creárono estes países cos seus despilfarros e a súa falta de disciplina fiscal, o cal é fácil de mostrar que non é certo. Nin existe un malgasto de gasto público naqueles países (todos eles teñen os gastos e empregos públicos máis baixos da UE-15), nin os seus salarios son exuberantes (están moi por baixo da media da UE-15, independentemente do nivel de produtividade que teñan).
O gran segredo, ocultado ou ignorado polos grandes medios de información e persuasión, é que o problema da eurozona non está na periferia senón no centro, é dicir, en Alemaña. A economía alemá estivo en moi baixa forma durante varios anos. Os seus salarios non aumentaron durante os últimos quince anos, consecuencia das medidas antisindicales de baixos salarios, tomadas polos gobernos de Gerhard Schroeder -incluída a famosa reforma 2010- e de Angela Merkel, facilitadas tamén pola ampla dispoñibilidade de traballadores procedentes da antiga Alemaña do Leste e de inmigrantes procedentes do Leste de Europa. Durante estes quince últimos anos, os seus investimentos foron escasas (menores que nos países periféricos), o seu crecemento económico moi lento (moito máis lento que os países periféricos) e o seu desemprego estivo crecendo. En realidade, o crecemento da súa produtividade foi menor que na maioría dos países periféricos, excepto España (ver o meu artigo "O problema da Eurozona non está na o periferia senón no centro", Sistema Dixital, 27.05.10. Tamén no meu blog www.vnavarro.org , sección Economía Política).
O descenso das rendas do traballo en Alemaña creou un problema maior de falta de demanda, consecuencia da falta de crecemento da masa salarial (que diminuíu como porcentaxe da renda nacional, consecuencia de que os salarios creceron menos que a produtividade). Por iso é polo que o crecemento económico alemán baseouse, non no aumento da demanda doméstica senón no crecemento das exportacións, coa consecuente acumulación de euros (pois dúas terceiras partes das exportacións van a países da eurozona, que pagan en euros) na banca alemá.

Que fixo a banca alemá con tantos euros? Varias cousas. Unha delas é prestalos aos países mediterráneos. O fluxo de liquidez (diñeiro dos bancos alemáns aos españois, por exemplo) foi enorme. Este fluxo axudou á banca española a establecer o complexo bancario-inmobiliario-industria da construción, un complexo altamente especulativo que creou a burbulla inmobiliaria e que foi o motor da economía española. Outra cousa que fixo a banca alemá foi comprar a débeda externa a intereses elevados no caso dos países mediterráneos. A maioría da débeda destes países é propiedade da banca alemá (e francesa). E, aínda por riba, o capital alemán ademais do anterior investiu directamente en actividades especulativas de tipo inmobiliario nos países periféricos. Parte da desfeita das costas españolas foi financiado con capital alemán.
Pero todo isto terminou. O colapso das burbullas inmobiliarias e a crise das bancas estadounidense e británica, claramente conectadas coa banca alemá, crearon un gravísimo problema para esta banca. E aí está o quit da cuestión. A gran austeridade que o establishment europeo está pedindo é para asegurarse que a banca (incluíndo a banca alemá) non perda os seus beneficios. Como ben dixo o Premio Nobel de Economía, Joseph Stiglitz, a suposta axuda do Fondo Monetario Internacional e da Unión Europea aos países periféricos é unha axuda aos bancos do centro (de Alemaña e Francia). Préstase diñeiro aos estados periféricos para que poidan pagar aos bancos centrais. Este é o gran segredo que os medios de persuasión tamén ocultan ou ignoran. En realidade, todo podería ocorrer dun xeito distinto se no conflito entre Gerhard Schroeder, Chanceler de Alemaña, e Oskar Lafontaine, Ministro de Economía e Finanzas, gañasen Oskar Lafontaine. O que a esquerda -Lafontaine- quería era aumentar a demanda interna, mediante a subida de salarios e o aumento do gasto público. Foi Schroeder, próximo á banca e ao mundo das exportacións, quen gañou (causando a saída de Lafontaine do goberno e do partido socialdemócrata). De gañar as esquerdas en Alemaña, aquel país tivese un crecemento económico baseado no crecemento da demanda interna, axudando non só ás clases populares de Alemaña, senón a toda a UE. Tal medida tamén corrixiría o excesivo saldo negativo da balanza de pagos que teñen os países periféricos, orixe, en parte, dos seus problemas. Como ben dixo a Ministra de Economía do goberno francés, a Sra. Christine Lagarde, "o problema actual é o estancamento da demanda en Alemaña debido a que os salarios non creceron. É importante e urxente que crezan". Non podía haberse dito mellor.
A banca alemá, con todo, oponse rotundamente a que iso ocorra, non só en Alemaña, senón a nivel de toda Europa. E o BCE, o FMI e o Banco de España son os portavoces neoliberais máis estridentes que se opón a iso. O que estes desexan é que a banca non quede afectada negativamente, pois conseguiu enormes beneficios a base de crear grandes cantidades de débeda, tanto pública como privada que agora, con todo, pódese converter na súa gran vulnerabilidade. Nada menos que o secretario do tesouro do goberno Obama, o Sr. Timothy Geithner pediu que se someta á banca europea (e moi en especial á banca dos países do centro da Eurozona) a unha proba de tensión, como a que se realizou en EE.UU. Por iso é polo que o que os banqueiros alemáns (e o BCE) queren, por encima de todo, que se lles pague, á conta de diminuír o gasto público e os salarios dos países, non só periféricos senón centrais, incluíndose o seu propio país.
A solución alternativa é o aumento moi notable da demanda (a base de aumentar a masa salarial e o gasto público), permitindo unha inflación moderada e que estimule o crecemento económico, co cal pagar a débeda, co establecemento, ademais, de bancas públicas que garantan o crédito. E a isto a banca di que nin pensalo, e todos os grandes medios de persuasión, cos ollos pechados, din AMÉN. Os cinco rotativos máis importantes do país escribiron editoriais apoiando as propostas do Fondo Monetario Internacional, o centro (xunto co BCE) da ortodoxia neoliberal hoxe no mundo. E así nos vai.